10 ważnych informacji o badaniach prenatalnych

1381193_pregnancyTeoretycznie każda przyszła matka wie „coś” o badaniach prenatalnych. Wiedza ta jest jednak mała, a podstawowe informacje są rozproszone. Co więcej często lekarze wprowadzają pacjentki w błąd, albo nie wyprowadzają ich z tej niewiedzy.

Dlaczego tak sądzę? Wystarczy poczytać wpisy na forach internetowych dla przyszłych rodziców:

„Dziewczyny pomocy 🙁 bylam wczoraj u swojego lekarza zbadał zrobil usg no i mowi ze wszystko okej. Zadalam pytanie o usg genetyczne , mowi ze nie wykonuje tego a po co mi zapytał. Mowie mu ze chce sprawdzic czy dzidziuś bedzie zdrowy. A on ze prywatnie jedynie moge zrobic gdzie indziej ale niepotrzebnie. I teraz pytanie, czy jak pojade do lekarza co robi 3D to czy on mi powie czy dzidzius bedzie zdrowy czy to gdzies indziej musze sie udac. Jestem w ok 15 tyg.. pomóżcie :(„

„Kobietki mialyscie Usg prenatalne ? Jak to dokładnie wygląda ? 🙂

Postanowiłam więc spisać podstawowe informacje o badaniach prenatalnych w jednym miejscu i podać je w przystępny sposób.

Badania prenatalne – co to takiego?

  1. Badania prenatalne to badania płodu wykonywane w trakcie ciąży mające na celu wykrycie wad genetycznych, nieprawidłowości chromosomów, czy wad wrodzonych płodu.
  2. Badania dzielą się na nieinwazyjne (usg, usg genetyczne, test PAPP-a, test podwójny, test potrójny, test zintegrowany, test NIFTY, test IONA) oraz inwazyjne (amniopunkcja,  biopsja kosmówki) kordocenteza, fetoskopia.
  3. Dostęp do badań gwarantuje ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży w  art.  2.                                                                                                                                      1.  Organy administracji rządowej oraz samorządu terytorialnego, w zakresie swoich kompetencji określonych w przepisach szczególnych, są obowiązane do zapewnienia kobietom w ciąży opieki medycznej, socjalnej i prawnej w szczególności poprzez:
    1) opiekę prenatalną nad płodem oraz opiekę medyczną nad kobietą w ciąży.

    Więcej na ten temat pisałam w tym wpisie -> Dostęp do badań prenatalnych   

    Program badań prenatalnych

  4. W Polsce mamy program badań prenatalnych opłacanych przez NFZ. Mogą z niego skorzystać kobiety w ciąży, które spełniają co najmniej jedno z poniższych kryteriów:wiek powyżej 35 lat (przy czym badania może wykonać kobieta 34-letnia, jeżeli data porodu przypada po jej 35 urodzinach);
    wystąpienie zaburzeń genetycznych u płodu lub dziecka w poprzedniej ciąży;
    wystąpienie zaburzeń genetycznych u ciężarnej lub u ojca dziecka;
    stwierdzenie znacznie większego ryzyka urodzenia dziecka dotkniętego chorobą genetyczną;
    nieprawidłowy wynik badania USG lub badań biochemicznych w czasie ciąży, wskazujących na zwiększone ryzyko wady genetycznej.
    W ramach programu lekarz prowadzący ciążę, w zależności od potrzeb, kieruje ciężarną na: badania krwi, usg, amniopunkcję lub kordocentezę.
  5. W maju 2016 roku Najwyższa Izba Kontroli opublikowała niepokojący raport na temat dostępności do badań prenatalnych w naszym kraju. Wynika z niego podstawowa informacja – podział kryteriami zdrowotnymi i wiekowymi jeżeli chodzi o dostęp do badań bezpłatnych jest nieuzasadniony. „Żadna grupa wiekowa ciężarnych nie jest zupełnie wolna od ryzyka wad wrodzonych u dzieci, i choć prawdopodobieństwo ich wystąpienia jest zróżnicowane, nie są to różnice tak diametralne, żeby pozbawiać którąkolwiek z grup przyszłych mam prawa do bezpłatnych nieinwazyjnych badań prenatalnych”. Więcej na temat samego raportu TUTAJ.   

    Kiedy zrobić USG?

  6. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 20 września 2012 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem zaleca się, aby ciężarnym wykonywać badania ultrasonograficzne w każdym trymestrze ciąży. Pierwsze między 11 a 14 tc, drugie między 21 a 26 tc, ostatnie między 27 a 32 tc. Dodatkowo można wykonać takie badanie po 40 tc. Co ważne – jest to zwykłe badanie usg i nie należy go mylić z usg genetycznym. Rozporządzenie nic nie mówi na temat tego, co lekarz podczas badania powinien sprawdzać u płodu.

    Czy badania prenatalne są odpłatne?

  7. Prowadząc ciążę w przychodni publicznej lub u lekarza ginekologa mającego podpisany kontrakt z NFZ prowadzimy ją za darmo. Wszystkie badania usg są nieodpłatne. Często przychodnie przyszpitalne mają lepsze aparaty ultrasonograficzne, a przede wszystkim lekarzy z odpowiednimi certyfikatami i doświadczeniem w przeprowadzaniu badań usg.
  8. USG genetyczne powinno być robione przez lekarza, który posiada certyfikat Fetal Medicine Foundation. Listę lekarzy posiadających ten certyfikat znajdziesz na TEJ stronie.  Każdy lekarz posiadający ten certyfikat jest poddawany weryfikacjom (w przypadku weryfikacji negatywnej certyfikat można utracić). Lekarz może również być członkiem Polskiego Towarzystwa Ginekolgicznego (PTG) sekcji ultrasonograficznej.

    Jakie są cele badania usg genetycznego?

  9. W 2015 roku Polskie Towarzystwo Ginekologiczne wydało rekomendacje w zakresie przesiewowej diagnostyki usg w ciąży o przebiegu prawidłowym. Zdaniem specjalistów przesiewowe badanie ultrasonograficzne winno być rekomendowane każdej ciężarnej; inny jest cel badania w I, II i III trymestrze ciąży, wszystkie cele są dokładnie opisane.  Lekarze  dysponujący aktualną licencją pozwalającą na ocenę markerów dodatkowych (NB, TR, DV PIV) oraz certyfikatem badań prenatalnych Sekcji USG PTG, może w określonych sytuacjach klinicznych, po uwzględnieniu markerów dodatkowych, przyjąć punkt odcięcia dla diagnostyki inwazyjnej ≥1:100 (zgodnie z algorytmem wg FMF).
  10. Test NIFTY czy IONA to stosunkowo nowe badania prenatalne z krwi (testy nowej generacji) pozwalające na wykrycie aż 18 różnych zespołów wad wrodzonych oraz płci dziecka. Oferuje je coraz więcej placówek. Testy nie są refundowane, koszt badania to ok. 2300-2700 zł.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.